Student idzie do pracy w wakacje. Co ze składkami ZUS?

Pracodawcy chętnie zatrudniają studentów na umowę zlecenia nie tylko w wakacje, ale także przez cały rok, głównie dlatego, że za studentów do ukończenia 26. roku życia nie muszą opłacać składek z takiej umowy. Ważne jest jednak, aby wiedzieć, jakie świadczenia przysługują, gdy odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne.

Podczas wakacji wielu studentów podejmuje zatrudnienie na umowę o pracę, umowę zlecenia czy umowę o dzieło. Decydując się na objęcie posady, powinni wiedzieć, z jakich świadczeń mogą korzystać, gdy odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne. Informuje o tym Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Gdy z umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne, studenci mogą liczyć na szereg świadczeń z ZUS-u, np. w razie choroby, macierzyństwa, konieczności opieki nad chorym członkiem rodziny czy długotrwałej niezdolności do pracy. Składki powiększają również zgromadzone na koncie emerytalnym środki. Nie każda jednak umowa zawarta ze studentem rodzi obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Studenci często są zatrudniani na umowę zlecenia, ponieważ do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym, pod warunkiem że nie wykonują umowy zlecenia z własnym pracodawcą albo na jego rzecz. W takiej sytuacji zleceniodawca nie opłaca za nich składek do ZUS-u, o ile zleceniobiorca posiada status studenta przez cały czas trwania umowy zlecenia. Z takiej umowy student otrzymuje większe wynagrodzenie, ale nie ma ubezpieczenia i w razie wypadku czy choroby nie może korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego czy chorobowego.

Jeśli student podpisze umowę zlecenia z własnym pracodawcą albo z innym podmiotem, ale wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, to z takiej umowy trzeba opłacić wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Podstawę oskładkowania stanowi suma wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę oraz umowy zlecenia.

Po ukończeniu 26 lat przez studenta lub po utracie statusu studenta, np. w wyniku obrony licencjatu w czerwcu i rozpoczęcia uzupełniających studiów magisterskich w październiku, zleceniodawca musi zgłosić go do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Wtedy student obowiązkowo podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, z wyjątkiem ubezpieczenia chorobowego, które jest dobrowolne. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym oraz macierzyńskim następuje na wniosek zleceniobiorcy (studenta) zgłoszony do zleceniodawcy.

Status studenta traci się także po obronie pracy dyplomowej, a jeśli nie ma takiej obrony, np. na kierunkach lekarskich, studentem jest się do dnia zdania ostatniego egzaminu. Z kolei studenci farmacji zachowują status studenta do ostatniego dnia obowiązkowych praktyk. Osoba, która uczy się na studiach doktoranckich lub podyplomowych, nie jest studentem według przepisów ubezpieczeniowych, nawet jeśli ma mniej niż 26 lat.

Zatrudnienie studenta na umowę o pracę, bez względu na jego wiek czy posiadanie statusu studenta, zawsze rodzi obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Student na etacie zyskuje wiele przywilejów, których nie mają osoby pracujące na umowę zlecenia. Między innymi ma prawo do płatnego urlopu czy wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Jest też objęty wszystkimi obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, dzięki czemu korzysta z ochrony, którą te ubezpieczenia gwarantują – ma prawo do świadczeń m.in. w razie choroby czy macierzyństwa. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym daje np. prawo do bezpłatnych wizyt lekarskich.

W przypadku umowy o dzieło, niezależnie czy jest się studentem, czy nie, nie płaci się żadnych składek, o ile jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Student, który decyduje się na wykonywanie pracy na umowę, która nie rodzi obowiązku ubezpieczeń, powinien pamiętać, że będzie co prawda więcej zarabiał, ale nie będzie miał żadnych ubezpieczeń. W przypadku czasowej lub trwałej niezdolności do pracy nie będzie miał prawa do świadczeń z ZUS-u. Dlatego, zanim student szukający pracy podpisze umowę, warto by zastanowił się, jakie są plusy i minusy każdej z nich.