Siedem grzechów głównych kandydatów w wyborach samorządowych

Kandydaci na radnych, wójtów, burmistrzów z  Włocławka i powiatu włocławskiego grzeszą na potęgę – wynika z analizy publikacji, przygotowanej przez specjalistę ds. marketingu politycznego, którą znaleźliśmy  na stronie bankier.pl.  Radzimy zapoznać się z radami eksperta i wziąć je mocno do serca…

„Wywierać na kogoś wpływ znaczy to samo, co obdarzać go swoją duszą”O. Wilde

Wybory samorządowe zbliżają się wielkimi krokami. Dla tysięcy kandydatów w skali kraju, którzy mają zamiar ubiegać się o poszczególne mandaty to okres wytężonej pracy i wielu wyrzeczeń. Jaki będzie wynik kampanii dla każdego z nich zależy oczywiście od wielu czynników. Do najważniejszych z pewnością należy wybór komitetu, z którego będą kandydować oraz sposób przygotowania i prowadzenia kampanii. Z punktu widzenia mojego doświadczenia z zakresu organizacji kampanii wyborczych i współpracy z kandydatami ubiegającymi się o różne szczeble w wyborach samorządowych chciałbym zwrócić uwagę na najczęściej pojawiające się uchybienia i błędy związane z przygotowaniem i prowadzeniem przez nich kampanii.Błędy dotyczą zarówno kandydatów ubiegających się o ponowny wybór (i tym tak trudno wybaczyć ponowne ich popełnianie), jak i kandydatów, którzy na scenie politycznej szukają początku swojej kariery politycznej. Podczas prowadzenia zajęć z zakresu marketingu politycznego oraz kampanii wyborczych, bardzo często spotykam się z tymi samymi pytaniami: „Dlaczego kandydaci popełniają podstawowe błędy, które w sposób oczywisty dyskwalifikują ich w walce o mandat?” Spróbujmy zatem udzielić na nie odpowiedzi.

„Wszystko mam, ale w głowie”

Grzech 1: Brak pomysłu na kampanię i sposób jej przygotowania

Oczywiście każdy z kandydatów, który zechce ubiegać się o mandat powinien odpowiedzieć sobie na najprostsze pytanie: jak ma wyglądać jego kampania i w jaki sposób będzie ją prowadził? Należy w tym miejscu podkreślić, że sposób przygotowania kampanii, a następnie jej prowadzenie uzależnione jest od szczebla samorządu terytorialnego oraz od okręgu wyborczego, w którym dany kandydat chce ubiegać się o mandat. Podstawowym problemem, z jakim borykają się kandydaci jest brak pomysłu na kampanię. Co więcej, nie potrafią oni jej przygotować i poprowadzić. Najczęstszą odpowiedzią, jaką udzielają na pytanie o strategię i taktykę kampanii jest „Wszystko mam, ale w głowie”. Proszeni o szczegóły nie potrafią powiedzieć nic więcej oprócz słów, że musi być ona inna od kampanii pozostałych kontrkandydatów. Głównym grzechem większości kandydatów jest przekonanie „że jakoś to będzie”.Warto w tym miejscu wspomnieć również o programie wyborczym – ten niestety dla większości kandydatów nie istnieje. Jak mówią sami kandydaci: „Jak będą chcieli, to i tak mnie wybiorą!” Z drugiej strony wielu kandydatów do samorządów głosi hasła wyborcze, które mogą być realizowane tylko i wyłącznie przez parlament. Na moje pytanie skierowane do kandydata w wyborach samorządowych, dlaczego głosi hasła wyborcze, które nijak się mają do kompetencji rady, o której mandat się stara, odpowiedział: „Przynajmniej wyglądam na poważnego polityka!” Niedawno spotkałem radnego, który jako główny punkt swojego programu wyborczego w zbliżających się wyborach zapisał: „Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej” – co więcej, jest przekonany o oryginalności swojego programu. I tak się z pewnością stanie, kiedy tylko dotrze on do lokalnych mediów…

„Ja nie mam czasu  niech oni to zrobią!”

Grzech 2: Zbytnia wiara w działania własnego sztabu wyborczego 

Następnym bardzo poważnym uchybieniem kandydatów w wyborach samorządowych jest brak posiadania własnego sztabu wyborczego lub przeświadczenie, że sztab wyborczy zastąpi ich w prowadzeniu kampanii. Najczęściej jednak spotykamy się z kandydatami, którzy ze względu „na swoje liczne obowiązki” nie mają czasu na prowadzenie własnej kampanii. Jednocześnie są przekonani, że wynajęci i opłaceni przez nich członkowie sztabu zdobędą dla nich wystarczającą liczbę głosów pozwalającą zdobyć mandat. Takie podejście kończy się oczywiście klęską wyborczą.

„Nie pójdę do fryzjera!”

Grzech 3: Brak działań związanych z kształtowaniem własnego wizerunku

Praca nad własnym wizerunkiem oraz próba jego kształtowania zarówno w oczach wyborców, jak i mediów jest dla wielu kandydatów abstrakcją. Na tyle, że ogranicza się do zdania zapisanego w planie kampanii: „wywieranie pożądanego wrażenia na wyborcach oraz mediach poprzez kształtowanie własnego pozytywnego wizerunku”. Sami kandydaci dzielą się pod tym względem na trzy grupy: pierwsza grupa to ci, którzy zdają sobie sprawę z wagi pracy nad swoim wizerunkiem. Z takimi kandydatami pracuje się najlepiej. Godzą się na wszelkiego rodzaju przemyślane zmiany, potrafią dostosować się do oczekiwań rynku wyborczego. Druga grupa to kandydaci, którzy spotkali się z samym pojęciem „kształtowania własnego wizerunku”, ale niezupełnie rozumieją jego znaczenie z punktu widzenia ich działalności politycznej (którą to działalność uprawiają lub chcą się nią zająć). Praca z takimi osobami jest bardzo trudna. Bardzo wiele czasu należy poświęcić na przekonanie ich do określonych działań, które mają na celu stworzenie lub tylko poprawę ich wizerunku. W końcu trzecia grupa – to kandydaci, którzy z samej definicji odrzucają wszelkie działania zmierzające do poprawy ich wizerunku, uznając je za bezsensowne i pozbawione argumentacji.Większość kandydatów nie rozumie podstawowej zasady mówiącej o tym, że „jak cię widzą, tak cię piszą”. Dotyczy to głównie mężczyzn, którzy  co tu dużo mówić  nie przywiązują wagi ani do wyglądu, ani do sposobu ubierania się. Poprzez jego wyeksponowanie chcą z dnia na dzień stać się kimś bardzo ważnym – chcą stać się politykami! Błędy związane z niestosownym ubiorem kandydatów możemy zauważyć między innymi na wszelkiego rodzaju festynach przedwyborczych, gdzie kandydaci spotykają się z wyborcami. Zamiast ubrać się stosownie do okoliczności, na luzie, aby „nie odstraszać” od siebie wyborców, na przykład w upalne dni zakładają garnitur wraz z kamizelką. Nie interesuje ich to, że wyglądają „bardzo dziwnie” w oczach wyborców – dla nich liczy się tylko wizerunek – wizerunek „poważnego polityka”. Dodajmy, „polityka” oderwanego od swoich wyborców. Pamiętam, jak bezpośrednio przed jesiennymi wyborami spotkałem jednego z kandydatów, który starając się o mandat, rozdawał w centrum miasta swoje ulotki. Zainteresował mnie bardzo jego zimowy, czarny długi płaszcz, który miał na sobie pomimo tego, że był dopiero wrzesień. Na moje pytanie, dlaczego rozdaje ulotki ubrany w takim stroju, odpowiedział z pełną powagą „Przecież prawdziwy polityk powinien mieć długi, czarny płaszcz!” Nic dodać, nic ująć. 

„Przecież ksero jest tańsze!”

Grzech 4: Liche materiały wyborcze

Wśród materiałów wyborczych wykorzystywanych przez kandydatów mamy przede wszystkim do czynienia z ulotkami i plakatami. Ich jakość niejednokrotnie pozostawia bardzo wiele do życzenia. Większość kandydatów wychodzi z dziwnego założenia, że na materiałach wyborczych można zaoszczędzić najwięcej. Stąd niejednokrotnie mamy do czynienia z czarno-białymi ulotkami z tzw. blachą – samym tekstem. Ulotki dla oszczędności są powielane na ksero – sami zainteresowani argumentują to krótko: „Przecież ksero jest tańsze!”. Jeżeli już spotykamy się z ulotkami, na których są zdjęcia, często mamy trudności z określeniem, kto na nich się znajduje. Wybór zdjęć uzależniony jest od fantazji ich twórców. Często wykorzystywane są na ulotkach fotografie rodzinne – w kadrze znajdują się na przykład cztery osoby w ciemnych okularach, ponieważ kandydat dysponował tylko zdjęciami z wakacji. Są oczywiście jeszcze zdjęcia na przykład ze współpracownikami, trudno jednak na nich rozpoznać postacie (tym bardziej samego kandydata), bo są one wykonane z dużej odległości.Wiele do życzenia pozostawia również jakość drukowanej ulotki. Dla kandydatów ma ona być przede wszystkim tania! Z oszczędności nie są więc lakierowane. Efekt: pozostawiają farbę na dłoniach czytających je osób. Ale w końcu miały być tanie… Rzadziej kandydaci oferują nam spoty wyborcze, które produkowane są głównie przez komitety wyborcze. O tych zwłaszcza telewizyjnych można by było mówić wiele. Ale po co, skoro sami kandydaci w większości przypadków zamiast mówić „do ludzi” wolą odczytywać przygotowane wcześniej teksty na kartkach, nie patrząc w kamerę. Myślę, że tzw. „gadające głowy” jeszcze długo będą straszyć nas swoją obecnością na antenie w czasie płatnych i bezpłatnych emisji wyborczych. Ale w końcu spot wyborczy ma być najtańszy…

„A do czego potrzebne mi są media?! – Media kłamią!!!” 

Grzech 5: Niechętna współpraca z mediami

W obecnej dobie mediów trudno jest uwierzyć, że można przeprowadzić kampanię wyborczą bez współpracy z mediami. Dla wielu kandydatów media i dziennikarze są jedynie intruzami, którzy przeszkadzają im w walce o poszczególne mandaty. O ile w miejscowościach do 20 tys. mieszkańców kampanie, jeżeli w ogóle są prowadzone, pozbawione są elementów współpracy z mediami, o tyle w większych miejscowościach media powinny stanowić pewnego rodzaju pomost pomiędzy kandydatami a wyborcami. Obojętne lub niejednokrotnie negatywne podejście kandydatów do mediów lokalnych ma źródło z jednej strony w braku ich zrozumienia, a z drugiej – w braku przygotowania kandydatów do kontaktów z nimi. Najczęściej kandydaci (zwłaszcza ci ubiegający się o fotel burmistrza lub prezydenta) kontaktują się z wyborcami poprzez dziennikarzy, organizując konferencje prasowe. Jak mówią sami dziennikarze, większość z nich odbiega od przyjętych standardów – poczynając od kwestii organizacyjnych, a na merytorycznych aspektach kończąc. Kandydaci nie potrafią przekazywać mediom informacji, niejednokrotnie nie wiedzą, o czym mówią, a zdarza się również, że tematy, które na nich podejmują nie są w żaden sposób związane z okręgiem wyborczym, z którego kandydują.Jest jeszcze jedna grupa kandydatów – to ci, którzy przed wyborami odwiedzają redakcję dzienników lokalnych i przyjmując postawę roszczeniową, oczekują, że dziennikarze będą o nich pisać. Znajomy dziennikarz od wielu lat zadaje takim kandydatom jedno i to samo pytanie: „A dlaczego miałbym o Panu/Pani pisać?”. Odpowiedź prawie zawsze jest taka sama: „To Pan nie wie? – bo jestem kandydatem!” 

„Przecież oni wiedzą, że mają na mnie głosować!”

Grzech 6: Unikanie spotkań z wyborcami

Wydawałoby się, że osoba ubiegająca się o mandat w wyborach powinna cechować się między innymi otwartością i chęcią do rozmowy z innymi. W rzeczywistości wcale tak nie jest. Większość kandydatów nie zdaje sobie sprawy, że porażka ich kampanii ma przyczynę w braku umiejętności komunikowania się z wyborcami. Wielu nie potrafi się przemóc i „wyjść do ludzi”. Nie potrafią podać dłoni, poprosić o chwilę rozmowy, zaprezentować się potencjalnym wyborcom. Mało który kandydat osobiście rozdaje ulotki w swoim okręgu czy prowadzi rozmowy z jego mieszkańcami. Najczęściej spotykamy się z członkami ich sztabów, którzy w sposób nachalny starają się nam „wcisnąć” ulotkę swojego kandydata. Podczas otwartych spotkań z wyborcami – na przykład na festynach – często podchodzę do kandydatów siedzących, nie wiadomo dlaczego, pod parasolami (oczywiście ubranych „odświętnie”, czyt. kobiety w garsonkach i kapeluszach, a mężczyźni w garniturach – obowiązkowo z uwzględnieniem kamizelek) i zadaję pytanie, dlaczego nie są wśród ludzi, dlaczego nie próbują ich poznać, rozmawiać z nimi. Najczęściej odpowiadają, że nie zostali do tego przygotowani przez sztab, a poza tym: „Przecież oni wiedzą, że mają na mnie głosować!”

„Po co mi to wszystko było?!”

Grzech 7: Brak wiary w zwycięstwo

Na koniec pozostawiłem najcięższy grzech, a mianowicie brak wiary we własne zwycięstwo. Wbrew pozorom jest to problem dotykający bardzo wielu kandydatów, którzy są pozbawieni merytorycznego przygotowania i doświadczenia w prowadzeniu działań przedwyborczych. Niejednokrotnie czują się oni odrzuceni przez komitety wyborcze, z których ramienia kandydują, gdyż te nie zadbały o należyte ich przygotowanie do kampanii. Niejednokrotnie też nie mają wsparcia ze strony własnych rodzin i najbliższych. Tajemnicą poliszynela jest fakt, że na około 50-60 kandydatów z danego komitetu w dużych miastach swoją kampanię wyborczą prowadzi zaledwie około 30 proc. Pozostali pojawiają się w każdych wyborach, podwyższając jedynie statystyki.Mój mistrz prof. dr hab. Marek Żyromski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) bardzo często powtarza za włoskim myślicielem Gaetano Moską: „to nie wyborcy wybierają deputowanego, ale zwykle to deputowany daje się wybrać przez wyborców”. Patrząc na podstawowe błędy popełnianie przez kandydatów, możemy dojść do następującego wniosku: być może słowa Gaetano Moski tak bardzo zapisały się w umysłach i zachowaniach kandydatów, że nie czują oni potrzeby jakichkolwiek zmian. A co za tym idzie, nie odczuwają potrzeby pokuty, czyli zmiany w podejściu do kampanii wyborczej – przede wszystkim do wyborców. Tylko czy nasi kandydaci, popełniając tak liczne grzechy, mieli czas na zapoznanie się z twórczością między innymi Gaetano Moski? 

Sebastian Drobczyński

specjalista ds. marketingu politycznegowww.marketingpolityczny.com.pl