100 wypadków dziennie w polskich szkołach i coraz więcej hejtu

W roku szkolnym 2022/23 w polskich szkołach i placówkach dochodziło średnio do 100 wypadków dziennie, co w sumie daje 25 716 zdarzeń. Większość wypadków była niegroźna, jednak odnotowano pięć przypadków śmiertelnych. Analizy szkolnych zespołów powypadkowych wykazały, że w ponad 99% przypadków do wypadków doprowadziły dzieci, zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.

Z okazji rozpoczęcia nowego roku szkolnego, który 2 września 2024 roku rozpoczną ponad 5 milionów dzieci, eksperci sprawdzili poziom bezpieczeństwa w polskich szkołach. Z danych publicznych z portalu dane.gov.pl wynika, że w roku szkolnym 2022/23 miało miejsce 25 716 wypadków, w tym 109 ciężkich i 5 śmiertelnych. W porównaniu do roku poprzedniego to o 2221 wypadków więcej. Oznacza to, że w minionych dwóch latach około 0,5% dzieci uczęszczających do placówek oświatowych miało wypadek.

Polskie szkoły są obecnie znacznie bezpieczniejsze niż dekadę temu. W roku szkolnym 2014/2015 odnotowano ponad 70 tysięcy niebezpiecznych zdarzeń. Liczba ta spadła w kolejnych latach, osiągając minimum w roku szkolnym 2020/2021, gdy z powodu pandemii i zamknięcia placówek oświatowych zanotowano 10,8 tysiąca wypadków. W ostatnich latach liczba wypadków ponownie zaczęła rosnąć, co jest efektem zwiększającej się liczby uczniów.

Statystyki wypadków według województw i typów placówek

Najwięcej wypadków w roku szkolnym 2022/23 miało miejsce w województwie śląskim, gdzie odnotowano 4598 wypadków, a najmniej w województwie lubuskim – 474 wypadki. Należy jednak zaznaczyć, że w województwie śląskim mieszka ponad 4,4 miliona ludzi, podczas gdy w lubuskim – ponad 975 tysięcy.

Placówki, w których najczęściej dochodziło do wypadków, to:

• szkoły podstawowe: 18 629 wypadków,
• technika: 2789 wypadków,
• licea ogólnokształcące: 2718 wypadków.

W kontekście miejsc, najwięcej zdarzeń miało miejsce na sali gimnastycznej (13 501), na boisku (3276) oraz w ciągach komunikacyjnych (3188).

Po każdym wypadku w placówce zespół ustala przyczynę zdarzenia. Najczęstszą przyczyną wypadków w roku szkolnym 2022/23 była nieuwaga ucznia (13 145 wypadków). Drugą przyczyną były zdarzenia trudne do sklasyfikowania (4876), a trzecią działania nieumyślne ucznia (3772). Działania nieumyślne innych osób spowodowały 1658 wypadków. W analizowanych danych zaledwie 9 wypadków wynikało z braku lub niedostatecznego nadzoru nad uczniem, a zły stan techniczny wyposażenia odpowiadał za 10 wypadków, natomiast zły stan techniczny obiektów za 6.

Hejt jako rosnący problem

Coraz większym zagrożeniem dla dzieci w szkołach staje się nie tylko fizyczne bezpieczeństwo, ale także hejt oraz przemoc rówieśnicza. Z danych Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że w 2023 roku 46% dzieci w wieku 11-17 lat padło ofiarą przemocy ze strony rówieśników, a odsetek ten wzrasta do 66% w przypadku pytania o doświadczenia przemocy w ogóle. Dziewczynki i chłopcy mają zbliżone doświadczenia, przy czym 48% dziewcząt i 44% chłopców doświadczyło przemocy rówieśniczej. Zjawisko to jest nieco rzadsze na wsi (43%) niż w miastach (50%).

Przemoc rówieśnicza w Polsce wzrasta z roku na rok. W 2013 roku 41% nastolatków doświadczało przemocy fizycznej, a w 2023 roku już 48%. W przypadku przemocy psychicznej liczby te wzrosły z 28% do 44%.

Raport Ogarnij Hejt 2023 (Instytut Lema i Uniqa) wskazuje na rosnący wpływ hejtu internetowego, gdzie w 2022 roku 29% uczniów przejmowało się tym zjawiskiem, a w 2023 roku już 40%. Równocześnie, odsetek dzieci potrzebujących pomocy w związku z hejtem wzrósł z 13% do 27%.

Przykład Norwegii w walce z hejtem

Problemy związane z przemocą psychologiczną i fizyczną w szkołach są powszechne na całym świecie. W lipcu 2023 roku UNESCO zaapelowało do ministrów edukacji o wprowadzenie zakazu używania smartfonów w szkołach. Raport wskazuje, że nawet obecność smartfonu w pobliżu ucznia może prowadzić do rozproszenia uwagi, co wpływa na wyniki w nauce oraz relacje międzyludzkie. W Norwegii, po wprowadzeniu zakazu używania smartfonów w szkołach, liczba wizyt uczniów u specjalistów zdrowia psychicznego spadła o 30%, a przypadki nękania zmniejszyły się o około 43% wśród chłopców i 46% wśród dziewczynek.

Polisa NNW a bezpieczeństwo dzieci

Na początku roku szkolnego rodzice otrzymują informację o możliwości wykupienia grupowego ubezpieczenia NNW dla swoich dzieci, które obejmuje świadczenia za doznane wypadki lub uszkodzenia ciała. Warto jednak pamiętać, że szkolne NNW nie jest ubezpieczeniem obowiązkowym.

Rodzice mają możliwość wyboru pomiędzy szkolnym NNW a indywidualnym ubezpieczeniem. Obydwie opcje mogą różnić się zakresem ochrony oraz sumami wypłacanych świadczeń. Niezależnie znalezione polisy mogą oferować dodatkowe wsparcie psychologiczne w przypadku problemów emocjonalnych.

Podsumowanie

W roku szkolnym 2022/23 w polskich szkołach doszło do znacznej liczby wypadków, jednak ich liczba jest niższa niż dekadę temu. Wraz z rosnącą liczbą uczniów w placówkach oświatowych, wzrasta także problem przemocy rówieśniczej oraz hejtu, który wymaga większej uwagi i działań zapobiegawczych.